6 λεπτά ανάγνωσης.
♟♟Καθώς έχανα απο το γάτο μου στο σκάκι με δυο κινήσεις, θυμήθηκα μια εργασία που είχα κάνει στη σχολή με τη γλώσσα Cobol, στο μάθημα της Τεχνητής Νοημοσύνης. Δε θυμάμαι ακριβώς το concept αλλά μέσες άκρες κάναμε ένα μίνι τσατ μποτ που σου πρότεινε βιβλία ανάλογα με τα λεγόμενα σου. Όχι δεν επρόκειτο να γίνει ο Ultron αλλά ήταν μια καλή εισαγωγή στην ΑΙ για τα απαίδευτα μυαλά του νεαρού Βρασίδα.
🤗Ως αποτέλεσμα, η πανηγυρική ήττα, η Cobol και μερικές πρόσφατες συζητήσεις ανα τα ίντερνετς, ήταν η αφορμή να ερεθιστώ και ετοιμάσω μια συνοπτική αναδρομή σε μερικά κομβικά σημεία στην χρήση της ΑΙ και των υπολογιστών στη μουσική και τη μουσική βιομηχανία γενικότερα. Να τονίσω ότι τα παρακάτω δεν είναι ούτε καν η άκρη του παγόβουνου και οτι επ’ ουδενί δεν είμαι τίποτε connoisseur στη μουσική τεχνολογία. Καλά καλά δε θυμάμαι ποιο είναι το πρώτο τραγούδι στο Killers!😅 Φτιάξτε λοιπόν καφέ, ρωτήστε την ΑΙ πόσο βλαμμένος είναι ο Χατζημεταλλάς και καλή ανάγνωση!😎
⏰Το ταξίδι μας ξεκινάει στο 1957 όπου δυο τύποι ονόματι Lejaren Hiller και Leonard Isaacson αποφάσισαν ότι είναι καλή ιδέα να τρολλάρουν τον πλανήτη και να συνθέσουν την Illiac Suite for String Quartet, χρησιμοποιώντας εξ’ ολοκλήρου υπολογιστή. Ο υπολογιστής εκείνος χρησιμοποίησε θεωρία πιθανοτήτων μαζί με μερικούς πίνακες σταθερών κανόνων, χαρίζοντας στους ανθρώπους το πρώτο κουαρτέτο εγχόρδων δημιουργημένο με 0 και 1 αντί για αίμα, δάκρυα και ιδρώτα! Προφανώς το σύστημα αυτό απέχει πολύ απο το να ονομαστεί νοημοσύνη αλλά θα ήθελα να επισημάνω εδώ ότι κάποιοι απο εμάς δεν είχανε γεννηθεί ακόμα!! Υπομονή, το Skynet πλησιάζει!
🚗Προχωράμε στο 1962 και θα συναντήσουμε τον δικό μας Ιάννη Ξενάκη o οποίος, πέραν της θεωρίας πιθανοτήτων, θα εμφυσήσει και στοχαστικές μεθόδους στον αλγόριθμο(επηρεασμένος προφανώς απο τα απογεύματα ελληνικού καφέ με λουκουμάκι περγαμόντο στην παραλία Θεσσαλονίκης), τυχαίες γεννήτριες αριθμών και τη δυνατότητα να έχουμε διαφορετική δυναμική σε κάθε νότα. Για όσους δεν είστε βλαμμένοι μουσικοί, κάντε εικόνα το εξής: Χωρισμένος χαρτογιακάς σας λέει “Σοβαρέψου, το μέταλ δεν είναι της ηλικίας σου”. Εσείς μπορείτε να ξεκινήσετε με μια χαριτωμένη μπατσούλα και στη συνέχεια να τη δείτε Λάμπρος Κωνσταντάρας στο “Ο Τρελός τα έχει 400”. Στη μουσική αυτή η διαφοροποίηση έντασης ονομάζεται “δυναμικές”. Ο κύριος Ξενάκης λοιπόν παίζει να σκέφτηκε ότι θα ήταν απίστευτα βολικό να μπορεί ένας υπολογιστής να παράγει νότες διαφόρων δυναμικών αλλά μπορεί να μη σκέφτηκε πόσοι πολλοί θα ψαρώσουν τελικά στο μέλλον!
🏍Στη δεκαετία του 1970 θα μπούμε σε αυτό που θα δείτε ανα τα ίντερνετς ως “AI Winter”. To ενδιαφέρον και η χρηματοδότηση για ΑΙ projects έχουν εκλέιψει, με πρώτους και καλύτερους τους Βρετανούς να κράζουν ότι η ΑΙ είναι υπερεκτιμημένη, ο κόσμος θα τη χρησιμοποιεί για να φτιάχνει βίντεο με γάτες ενώ δεν έλειψαν και αυτοί που είπαν ότι χάλασε μετά το πρώτο ντέμο. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα το budget για την έρευνα και υλοποίηση AI εφαρμογών να φάει Shoryuken στο σαγόνι και μείωση 70%. Παρόλα αυτά στα 70s γίναμε μάρτυρες της δημιουργίας του συστήματος GROOVE του Max Mathews. To σύστημα αυτό ουσιαστικά τοποθετούσε έναν υπολογιστή ανάμεσα στον μουσικό που πατούσε τα κουμπάκια και το αναλογικό synthesizer. Όσο απλοϊκό και αν ακούγεται αυτό με τα σημερινά δεδομένα, πίσω το 1970 αποτέλεσε έναν απο τους προπομπούς των μετέπειτα διαδραστικών συστημάτων μουσικών εκτελέσεων όπως drum machines, dj software και προσομοιώσεις συμφωνικής ορχήστρας σε πραγματικό χρόνο.
🤨Τα πρώτα φιλοσοφικά/ηθικά ζητήματα άρχισαν να εμφανίζονται στον αέρα όταν ο David Cope έφτιαξε το EMI το 1981. Το σύστημα αυτό διάβαζε τις υπάρχουσες κλασσικές συνθέσεις μεγάλων μουσικών όπως Bach, Beethoven, Mozart και Sabaton και δημιουργούσε δικές του. Ακόμα και τότε που τα αυτιά του κόσμου ήταν αγνά και αμόλυντα, ο μέσος ακροατής δυσκολευόταν να ξεχωρίσει τι είναι ανθρώπινη έμπνευση και σύνθεση, και τι είναι Sabaton.
🚍Στα μέσα του 1990 είχαμε προσπάθειες σαν το Koan της SSEYO και του Brian Eno το οποίο μπορούσε να παράγει ατελείωτες μουσικές συνθέσεις χωρίς επαναλήψεις ενώ αργότερα μέσα στη δεκαετία ο Ty Roberts μαζί με τους David Bowie και Brian Eno δημιούργησαν το software Verbasizer. To Verbasizer έγραφε στίχους τραγουδιών χρησιμοποιώντας λέξεις ή φράσεις απο διάφορες στήλες που δημιουργούσαν οι χρήστες. Τα 90s επίσης έφεραν και τις πρώτες ταραχές και αντιδράσεις για το ζήτημα κατοχής πνευματικών δικαιωμάτων σε έργα που δημιουργήθηκαν απο υπολογιστές. Φαντάζεστε ο Dave Mustaine των Megadeth να είναι τελικά AI;
🚄Μέσα στο 2000 είχαμε το Pandora’s Music Genome Project που πέραν τον αλγορίθμων που χρησιμοποιεί για να σου προτείνει τι χατζημεταλλιά να ακούσεις σήμερα, είχε και τη δυνατότητα να διαβάσει αρχεία ήχου και να τα κατατάξει στο είδος μουσικής που ανήκουν, ανάλογα με την κυματομορφή. Προφανώς η ανάγκη αυτή δημιουργήθηκε όταν εμφανίστηκε ο πρώτος μ@λ@κ@ς που βάφτισε το είδος που παίζει Progressive Alien Deathcore και Negative Wizard Power Metal.
✈Στo 2010s και συγκεκριμένα το 2016 είχαμε τη δημιουργία του WaveNet απο τη DeepMind και του Magenta της Google. Εδώ τα πράματα αρχίζουν να γίνονται πιο σοβαρά καθώς έχουμε δημιουργία συνθέσεων με (το κατα δύναμην φυσικά) αληθοφανώς παιγμένα όργανα με φυσικoύς ήχους. Φανταστείτε κάτι σαν μπαμπάς του Suno ΑΙ. Εδώ να πούμε ότι το μεγαλύτερο πρόβλημα δεν έγκειται στη φυσικότητα των ήχων. Απο την δημιουργία του MIDI ακόμα (ελληνιστί Ψηφιακή Διασύνδεση Μουσικών Οργάνων) οι διάφοροι παραγωγοί ανα τον πλανήτη προσπαθούν να κάνουν τα μουσικά μοτίβα να ακουστούν όσο πιο φυσικά γίνεται, δοκιμάζοντας διάφορα δείγματα ήχων και παίζοντας με τις δυναμικές ώστε να είναι όσο πιο πειστικό γίνεται ότι παίχτηκαν απο άνθρωπο. Είναι σύνηθες ζήτημα εδώ και χρόνια και έχει πλέον (φαντάζομαι) λυθεί. Το πρόβλημα αντιθέτως βρίσκεται στο κομμάτι “ανθρώπινη δημιουργία” και στην απαξίωση της. Θα τολμήσω να πω ότι ίσως και να οδηγούμαστε σιγά σιγά σε κοινωνίες που αξίες όπως έμπνευση, δημιουργικότητα και ανθρώπινη καινοτομία θα είναι μουσειακά εκθέματα και το αυτονόητο θα είναι η ερώτηση “Καλά έχεις Teslabot και ακόμα μελετάς κιθάρα και ακούς μέταλ;”.
🚀Τελειώνουμε το ταξίδι μας στη δεκαετία του 2020 και τις εφαρμογές Suno AI και Jukebox της Open AI που, όπως έχουμε όλοι καταλάβει, μπορείς με μερικά κλικ να κάνεις αυτό που κάποιους πήρε μήνες απο ιδέες, εμπνεύσεις, trial and error, ξύλο με τους παραγωγούς και τις εταιρείες και αλλά τέτοια “χαριτωμένα”. Δεν ξέρω αν ποτέ η ΑΙ θα συνθέσει κάτι που θα κάνει τον πάταγο του Black Album των Metallica ή του Thriller του Michael Jackson αλλά φανταστείτε πχ. το Black Album, που πήρε σχεδόν ενάμιση χρόνο να ολοκληρωθεί, να μπορεί στο μέλλον να δημιουργηθεί σε μια ώρα. Και ακόμα χειρότερα ο κόσμος να μην πάρει χαμπάρι ότι δε γράφτηκε απο άνθρωπο! Τώρα θα μου πείτε “Και έτσι να γίνει ρε Βρασίδα, θα έχει το ίδιο αντίκτυπο;”.
🤔Θα μας νοιάζει άραγε;;🤔
